Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

rota figuli

  • 1 rota

    rota, ae, f. (altind. rátha-ḥ), das Rad, I) eig.: 1) im allg., vom Wagenrad, r. radiata, Varro: rota carri, Vulg.: orbes rotarum, Lucr. u. Plin.: axes rotarum, Plin.: vehiculum duarum rotarum, quattuor rotarum, Isid.: vehiculum altissimarum rotarum, Isid.: rotis plaustrorum teri (v. Getreide), Hieron. – v. Maschinenrad, r. aquaria, Cato u.a.: r. exhauritoria, Schöpfrad, Isid. gloss.: ne currente retro funis eat rotā, daß nicht, während das Rad vorwärts eilt, das Seil zurückschnellt, Hor. – 2) insbes.: a) das Rad = Folterrad der Griechen (griech. τροχός), in rotam ascendere, Cic.: membra praebere rotae, Sen. poët.: u. oft v. Rade des Ixion, Verg. u.a.: u. so rota orbis Ixionii, das kreisende Rad, der Umlauf des Rades, Verg. – b) das Rad der Töpfer, die Töpferscheibe, rota figuli, Sen. u.a.: rota figularis, Plaut.: rota figulina, Cael. Aur.: rota Cumana, Tibull.: currente rotā cur urceus exit? Hor. – c) die Rolle zum Fortschieben einer Last, alqd subiectis rotis (auf R.) traicere, Frontin. 1, 5, 7, propellere, Tac. hist. 4, 23: basim subiectis rotis (auf R.) facere, Vitr. 10, 13, 2. – II) übtr.: 1) das Rad am Wagen, meton. (bei Dicht.) a) = der Wagen selbst, pedibusve rotāve, Ov.: so auch Plur. rotae, Verg. u. Ov.: rotae leves, Verg.: rota Luciferi, Sonnenwagen, Tibull. – b) = die Pferde, Cynthia fraternis afflata rotis, Sil. 4, 483. – 2) von einem kreisförmigen Körper, bes. die Sonnenscheibe (griech. δίσκος), solis rota, Lucr. 5, 432: solis maior rota, Lucr. 5, 564: rota solis, Apul. met. 9, 28. Mythrogr. Lat. 3, 10. no. 10: – 3) der Kreis, gleichs. die Bahn, die ein Rad beschreibt, septima, die siebente Umfahrt im Zirkus, Prop.: anni, Kreislauf, Sen. – 4) ein Seefisch, das Rad, Plin. 9, 8. – III) bildl.: 1) vom Wechsel, von der Unbeständigkeit, des Glückes, fortunae rota, Cic.: versatur celeri fors levis orbe rotae, Tibull.: der Liebe, versor in amoris rota, auf der Liebesfolter, Plaut.: vinceris aut vincis; haec in amore rota est, Prop.: Fortunae volucris rota, adversa prosperis semper alternans, Amm. – 2) von dem ungleichen Versmaß (Hexameter u. Pentameter) der Elegie, rotae impares, dispares, Ov. art. am. 1, 264; ex Pont. 3, 4, 86.

    lateinisch-deutsches > rota

  • 2 rota

    rota, ae, f. (altind. rátha-ḥ), das Rad, I) eig.: 1) im allg., vom Wagenrad, r. radiata, Varro: rota carri, Vulg.: orbes rotarum, Lucr. u. Plin.: axes rotarum, Plin.: vehiculum duarum rotarum, quattuor rotarum, Isid.: vehiculum altissimarum rotarum, Isid.: rotis plaustrorum teri (v. Getreide), Hieron. – v. Maschinenrad, r. aquaria, Cato u.a.: r. exhauritoria, Schöpfrad, Isid. gloss.: ne currente retro funis eat rotā, daß nicht, während das Rad vorwärts eilt, das Seil zurückschnellt, Hor. – 2) insbes.: a) das Rad = Folterrad der Griechen (griech. τροχός), in rotam ascendere, Cic.: membra praebere rotae, Sen. poët.: u. oft v. Rade des Ixion, Verg. u.a.: u. so rota orbis Ixionii, das kreisende Rad, der Umlauf des Rades, Verg. – b) das Rad der Töpfer, die Töpferscheibe, rota figuli, Sen. u.a.: rota figularis, Plaut.: rota figulina, Cael. Aur.: rota Cumana, Tibull.: currente rotā cur urceus exit? Hor. – c) die Rolle zum Fortschieben einer Last, alqd subiectis rotis (auf R.) traicere, Frontin. 1, 5, 7, propellere, Tac. hist. 4, 23: basim subiectis rotis (auf R.) facere, Vitr. 10, 13, 2. – II) übtr.: 1) das Rad am Wagen, meton. (bei Dicht.) a) = der Wagen selbst, pedibusve rotāve, Ov.: so auch Plur. rotae, Verg. u. Ov.: rotae leves, Verg.: rota Luciferi, Sonnenwagen, Tibull. – b) = die Pferde, Cynthia fraternis afflata rotis, Sil. 4, 483. – 2) von einem kreisför-
    ————
    migen Körper, bes. die Sonnenscheibe (griech. δίσκος), solis rota, Lucr. 5, 432: solis maior rota, Lucr. 5, 564: rota solis, Apul. met. 9, 28. Mythrogr. Lat. 3, 10. no. 10: – 3) der Kreis, gleichs. die Bahn, die ein Rad beschreibt, septima, die siebente Umfahrt im Zirkus, Prop.: anni, Kreislauf, Sen. – 4) ein Seefisch, das Rad, Plin. 9, 8. – III) bildl.: 1) vom Wechsel, von der Unbeständigkeit, des Glückes, fortunae rota, Cic.: versatur celeri fors levis orbe rotae, Tibull.: der Liebe, versor in amoris rota, auf der Liebesfolter, Plaut.: vinceris aut vincis; haec in amore rota est, Prop.: Fortunae volucris rota, adversa prosperis semper alternans, Amm. – 2) von dem ungleichen Versmaß (Hexameter u. Pentameter) der Elegie, rotae impares, dispares, Ov. art. am. 1, 264; ex Pont. 3, 4, 86.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > rota

  • 3 rota

    rŏta, ae, f. [kindred with Sanscr. ratha, chariot, and Germ. Rad (cf.rotundus), wheel], a wheel.
    I.
    Lit.:

    pro rotā me uti licet,

    Plaut. Capt. 2, 3, 9; cf.:

    vorsutior es quam rota figularis,

    id. Ep. 3, 2, 35:

    orbes rotarum,

    Lucr. 6, 551; Plin. 8, 16, 19, § 52:

    axes rotarum,

    id. 16, 43, 84, § 229:

    radiata,

    Varr. R. R. 3, 5, 15:

    aurea curvatura summae rotae, Ov M. 2, 108: aquaria,

    Cato, R. R. 11, 3: ne currente rotā funis eat retro, while the wheel (in a hoisting machine) hurries forward, Hor. C. 3, 10, 10 et saep.—
    2.
    In partic.
    a.
    A potter ' s wheel (cf. supra, figularis):

    amphora coepit Institui: currente rotā cur urceus exit?

    Hor. A. P. 22; so,

    Cumana,

    Tib. 2, 3, 48:

    Aristarchus invenit rotam figuli, cujus circuitu vasa formantur,

    Sen. Ep. 90, 31.—
    b.
    A wheel for torture (trochos, among the Greeks):

    in rotam beatam vitam non escendere,

    Cic. Tusc. 5, 9, 24:

    cervicem circumactu rotae frangere,

    Sen. Ep. 70, 23; App. M. 3, p. 133; 10, p. 243; Sen. Herc. Oet. 1011.— Ixion ' s wheel, Tib. 1, 3, 74; Verg. G. 4, 484; id. A. 6, 616; Sen. Herc. Fur. 750 et saep.—
    c.
    A roller:

    aliquid subjectis rotis traicere,

    Front. 1, 5, 7:

    propellere,

    Tac. H. 4, 23; Vitr. 10, 13, 2.—
    B.
    Poet., transf.
    1.
    (Pars pro toto.) A car, chariot: si rota defuerit, tu pede carpe viam, Ov.A. A. 2,230; cf. (opp. pedibus) id. M. 1, 448; so Prop. 1, 2, 20; 2, 25 (3, 20), 26;

    4 (5), 10, 42: subdiderat rotas,

    Verg. A. 12, 675; Ov. M. 2, 139; 312; 3, 150. —Of the span of horses:

    Cynthia fraternis afflata rotis,

    Sil. 4, 483.—
    2.
    Of things in the shape of a wheel or disk.
    a.
    The disk of the sun:

    solis rota,

    Lucr. 5, 432; 564; cf.:

    flammea Phoebi,

    Sen. Herc. Oet. 1022; and simply rota, Enn. ap. Isid. Orig. 18, 36 fin.; Val. Fl. 3, 559.—
    b.
    A kind of sea-fish, Plin. 9, 4, 3, § 8; 32, 11, 53, § 144.—
    II.
    Trop., a wheel:

    fortunae rotam pertimescere,

    i. e. fickleness, inconstancy, Cic. Pis. 10, 22; cf.:

    versatur celeri Fors levis orbe rotae,

    Tib. 1, 5, 70; Prop. 2, 8, 8 (10); Tac. Or. 23; Amm. 26, 8, 13.— Poet.:

    imparibus vecta Thalia rotis,

    i. e. in elegiac metre, Ov. A. A. 1, 264; so,

    disparibus (elegorum) rotis,

    id. P. 3, 4, 86: jactor, crucior, agitor, stimulor, vorsor in amoris rotā miser, on the rack of love (cf. I. A. 2. b. supra), Plaut. Cist. 2, 1, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > rota

  • 4 rota

    ae f.
    1) колесо ( rotarum strepĭtus C); диск (solis r. Lcr, Ap)
    2) (тж. r. figularis Pl, figuli Sen и figulīna CA) гончарный круг Tib, H
    3) поэт. колесница, повозка, экипаж ( pedibus rotāve O)
    5) каток, вал
    subjectis rotis T, Vtr etc. — подложив катки, на катках
    6) ( на состязаниях) круг, оборот, объезд (septĭma r. Prp)
    7)
    а) смена, превратность, переменчивость (r. fortunae C; vinceris aut vincis, haec in amore r. est Prp)
    б)

    Латинско-русский словарь > rota

  • 5 figulus [1]

    1. figulus, ī, m. (fingo), der Arbeiter (Künstler od. Handwerker) in Ton ( in Terrakotta), der Tonarbeiter, Tonkünstler, der Töpfer, Varro r. r. 3, 5, 12. Col. 11, 1, 9. Plin. 35, 151. Iustin. 22, 1, 2. Iuven. 4, 134: rota figuli, Töpferscheibe, Sen. ep. 90, 31. Cael. Aur. de morb. chron. 1, 4, 66: rota, quā figuli utuntur, Vitr. 9, 1, 15: vas figuli, Töpfergeschirr, Vulg. psalm. 2, 9: figuli fornax, Augustin. serm. 276, 3: collegium figulorum, Plin. 35, 159: inter figulos, in der Töpferstraße, Varro LL. 5, 154.

    lateinisch-deutsches > figulus [1]

  • 6 figulus

    1. figulus, ī, m. (fingo), der Arbeiter (Künstler od. Handwerker) in Ton ( in Terrakotta), der Tonarbeiter, Tonkünstler, der Töpfer, Varro r. r. 3, 5, 12. Col. 11, 1, 9. Plin. 35, 151. Iustin. 22, 1, 2. Iuven. 4, 134: rota figuli, Töpferscheibe, Sen. ep. 90, 31. Cael. Aur. de morb. chron. 1, 4, 66: rota, quā figuli utuntur, Vitr. 9, 1, 15: vas figuli, Töpfergeschirr, Vulg. psalm. 2, 9: figuli fornax, Augustin. serm. 276, 3: collegium figulorum, Plin. 35, 159: inter figulos, in der Töpferstraße, Varro LL. 5, 154.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > figulus

  • 7 drehen

    drehen, I) kreisförmig bewegen: torquere. contorquere. – circumagere (machen, daß etw. herumläuft, z.B. die Handmühle, molas trusatiles). – seitwärts d., distorquere (z.B. oculos): etwas im Kreise d., in orbem torquere od. circumagere; rotare (wie ein Rad drehen). – sich drehen, se torquere; se versare; circumagi; rotari (sich wie ein Rad drehen); ferri (sich unwillkürlich mit Heftigkeit, im gewaltigen Umschwunge bewegen, bes. von Himmelskörpern): sich im Kreise d., in orbem circumagi; se gyrare; in orbem oder orbiculatim rotari: sich um etw. d., se convertere et torquere circum alqd. ambire alqd versari, volvi, ferri circa alqd (z.B. um die Achse des Himmels oder der Erde, um die Erde, von Himmels-od. Weltkörpern). – die Frage dreht sich darum, daß etc., in eo vertitur quaestio, ut etc.: das ganze Gespräch dreht sich um etwas, sermo omnis consumitur in alqa re. – II) drehend verfertigen: torquere. – nectere (winden, ein Seil etc.). – tornare (drechseln). – III) wenden, eine andere Richtung geben: vertere. convertere. – torquere (auch uneig., teils [mit u. ohne huc et illuc] – drehen u. wenden, z.B. scripta sua; teils = verdrehen, z.B. ius). – contorquere (herumdrehen). – retorquere (rückwärtsdrehen). – sich drehen, se vertere; auch bl. vertere; se convertere; converti. torqueri. contorqueri. [606] retorqueri (alle diese z.B. in od. ad dextram, in laevum cornu, v. Heere, Heereszug). – sich d. u. wenden, huc et illuc se versare od. bl. se versare (von dem, der nicht weiß, was er tun od. sagen soll); tergiversari (Ausflüchte machen etc.). – sich mit dem Heere d., signa convertere, circumagere; agmen circumagere: der Wind hat sich nach Südwest gedreht, ventus se vertit in Africum. – das Glück hat sich gedreht, fortuna vertit od. conversa est. Drehen, das, versatio (das Herumdrehen, z.B. totius oculi). drehend, vom Schwindel, vertiginosus. – leicht d. werden, vertigine laborare: d. machen, vertiginem facere. Drehscheibe, des Töpfers, rota figuli; rota figularis. Drehung, die, s. Drehen, das.

    deutsch-lateinisches > drehen

  • 8 figulus

    I ī m. [ fingo ]
    1) горшечник, гончар Vr, Col, PM etc.
    II Figulus, ī m.
    Фигул, cognomen в родах Марциев и Нигидиев C, Sl etc.

    Латинско-русский словарь > figulus

  • 9 Töpferrad, -scheibe

    Töpferrad, -scheibe, rota figularis od. figuli; rota, quā figuli utuntur. Töpferton, s. 2. Ton.

    deutsch-lateinisches > Töpferrad, -scheibe

См. также в других словарях:

  • NIGIDIUS Figulus (P.) — P. NIGIDIUS Figulus Vir Praetorius, non humanarum modo literarum, sed et Philosophiae, et Astrologiae, et rei Medicae consultissimus exstitit; Ciceroni summâ gratiâ iunctus, et honorificentissime semper ab illo habitus, quem et in libello de… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»